Chế biến sản phẩm OCOP tôm một gió của HTX thủy sản Hưng Phú
Mỗi năm, tỉnh Sóc Trăng có hơn 50.000 ha nuôi tôm nước lợ. Trong đó, có trên 30.000 ha nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh, với sản lượng bình quân hàng năm trên 180.000 tấn. Hiện nay, UBND tỉnh cũng đã xây dựng kế hoạch về phát triển ngành tôm đến năm 2025, với mục tiêu phát triển ngành tôm của tỉnh theo hướng phát triển nông nghiệp bền vững, nông nghiệp hiện đại, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ gắn với công nghiệp chế biến nông sản nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh nông sản, bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu và chú trọng tổ chức sản xuất theo hướng phát triển kinh tế tập thể. Theo kế hoạch này thì đến năm 2025, tỉnh phấn đấu đạt sản lượng tôm nước lợ 236.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD. Trong đó, huyện Cù Lao Dung là một trong những vùng nuôi tôm trọng điểm của tỉnh có diện tích khoảng 3.500 ha, hình thức chủ yếu là nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh, với sản lượng gần 30.000 tấn/năm; hiện nay trên địa bàn huyện có 13 hợp tác xã và 36 tổ hợp tác đang hoạt động, phần lớn là trong lĩnh vực nuôi tôm nước lợ.
Trong rất nhiều hợp tác xã thủy sản trên địa bàn huyện Cù Lao Dung, HTX Thủy sản Hưng Phú đang thực hiện tốt các hoạt động như nuôi trồng thủy sản, chế biến tôm khô “Một gió”; kinh doanh và cung ứng vật tư đầu vào (gồm: Con giống, thức ăn thủy sản, thuốc thú y thủy sản; dịch vụ xe cuốc, ủi); thu mua và liên kết hợp đồng tiêu thụ tôm thương phẩm đạt chứng nhận ASC là 500 tấn/năm với Công ty Thủy sản Stapimex. Hiện HTX đang mở rộng thực hiện thêm chứng nhận BAP để mở rộng thị trường tiêu thụ. Định hướng tới, HTX sẽ xây dựng cơ sở sơ chế tôm nguyên liệu nhằm giảm bớt khâu trung gian, tạo lợi nhuận thêm cho HTX, người nuôi tôm trong vùng. Bước đầu, HTX dự định xây dựng xưởng sơ chế, kho đông lạnh, hệ thống xử lý nước thải, cơ sở làm nước đá, phòng xét nghiệm kháng sinh và HTX cũng đủ năng lực để đối ứng về tài chính và thuê đất công nếu được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có chủ trương đầu tư.
Tuy nhiên, để mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh theo định hướng đã đề ra, HTX còn gặp nhiều khó khăn về vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng sơ chế tôm nguyên liệu, cũng như năng lực quản lý điều hành khi mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh của HTX còn hạn chế. Nếu được dự án đầu tư sẽ giúp HTX tạo ra mô hình sản xuất quy mô lớn, tập trung theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn, tạo được vùng nguyên liệu thủy sản ổn định, thúc đẩy doanh nghiệp tham gia liên kết lâu dài với HTX. Thành công của mô hình hình là hạt nhân để mở rộng, lan tỏa trên phạm vi toàn tỉnh. Ông Trần Quang Cần – Giám đốc HTX Thủy sản Hưng Phú cho biết: “HTX hiện nay đã liên kết với các công ty đầu vào. Nguyên liệu đầu vào hiện đáp ứng khoảng 80% cho chuỗi sản xuất, còn thiếu khoảng 20% cho khâu chế biến, xuất khẩu, đây mới là khâu quan trọng. Vì vậy, đầu tư trung tâm logistic sẽ góp phần hoàn thiện hơn quy trình chuỗi giá trị. Bước đầu thì HTX cũng đã hoàn thành việc mua đất để xây dựng trung tâm logistic, và hiện tại đã được UBND tỉnh đầu tư 2,6 tỷ đồng để sang năm 2023 tiến hành xây dựng cầu và đường dẫn vào khu vực xây dựng trung tâm”.
Với tổng kinh phí là 30 tỷ đồng, mô hình đầu tư hạ tầng logistic phục vụ phát triển vùng nguyên liệu thủy sản được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt sẽ tập trung đầu tư cho hạ tầng vùng nuôi. Bao gồm đầu tư hệ thống hạ thế mạng lưới điện phục vụ vùng nuôi, đầu tư xây dựng 2 km lộ đal, nạo vét 10 km kênh thủy lợi phục vụ vùng nuôi. Lắp đặt hệ thống xử lý nước thải, chất thải, biogas để bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, đầu tư thêm nhà xưởng sơ chế tôm nguyên liệu quy mô 2.000m2, bao gồm: Nhà xưởng, trang thiết bị, kho lạnh quy mô 1.000m2, lưới điện, máy cấp đông nhanh IQF, nhà máy nước đá, máy hấp, hệ thống băng chuyền, trang thiết bị phụ trợ, sân đậu xe phục vụ vận chuyển quy mô 1.000m2. Đầu tư xây dựng nhà xưởng 500m2 và hệ thống máy móc, thiết bị phục vụ chế biến sản phẩm tôm “một gió”. Việc đầu tư hạ tầng logistic không chỉ góp phần hoàn thiện chuỗi ngành hàng tôm nước lợ của huyện Cù Lao Dung từ khâu nuôi, chế biến đến xuất khẩu mà còn là bước đệm quan trọng giúp tỉnh Sóc Trăng hình thành nên vùng sản xuất nguyên liệu thủy sản quy mô lớn, tập trung, hiện đại, ứng dụng công nghệ tiến tiến, thúc đẩy quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp tỉnh nhà theo hướng hiệu quả, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Phát triển và nâng cao vai trò, hiệu quả hoạt động của các HTX trong chuỗi giá trị thủy sản; nâng cao chất lượng và giảm giá thành sản phẩm nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu. Quan trọng là thúc đẩy liên kết, kêu gọi doanh nghiệp tham gia liên kết lâu dài với HTX để tạo ra mô hình chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao giá trị ngành tôm trên địa bàn tỉnh, từ đó phân bổ lợi ích hài hòa giữa các bên tham gia liên kết. Đồng chí Thái Thanh Tân – Phó Chi cục trưởng, Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng thông tin: “Đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển nông nghiệp nói chung và lĩnh vực sản xuất thủy sản nói riêng là một trong những mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của tỉnh thời gian qua. Nhờ đó đã thúc đẩy quá trình phát triển của ngành kinh tế nông nghiệp, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Do vậy, việc triển khai mô hình xây dựng hạ tầng logistic, chế biến thủy sản của HTX Thủy sản Hưng Phú được kỳ vọng sẽ là “bàn đạp” góp phần phát triển liên kết giữa hợp tác xã, hộ nông dân và doanh nghiệp trong sản xuất và tiêu thụ thủy sản, nhằm tạo ra vùng nguyên liệu rộng lớn, tác động mạnh mẽ đối với sự phát triển bền vững của ngành hàng, phát triển thủy sản phải gắn với thị trường tiêu thụ, đảm bảo nâng cao tính cạnh tranh, giá trị gia tăng và phân chia lợi nhuận hợp lý giữa các khâu trong chuỗi giá trị, hướng đến xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, tạo nguồn thủy sản xuất khẩu chất lượng cao và có thương hiệu”.
Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng qua 20 năm triển khai Nghị quyết số 13, ngày 08/3/2002 Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX, kinh tế tập thể, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng đã có bước đổi mới, dần thoát khỏi tình trạng yếu kém kéo dài; xuất hiện nhiều loại hình HTX, mô hình kinh tế tập thể có hiệu quả, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, nhất là hộ thành viên. Đến nay, toàn tỉnh đã phát triển được 222 hợp tác xã, 1.263 tổ hợp tác, và 01 liên hiệp hợp tác xã Artemia. Cùng với việc thực hiện Quyết định số 167/QĐ-TTg ngày 03/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021 -2025” tại tỉnh thì việc triển khai đầu tư hạ tầng logistic theo Quyết định số 1088/QĐ-BNN-KTHT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất của các hợp tác xã trên địa bàn tỉnh theo hướng thực chất, hiệu quả, khẳng định vai trò “trụ đỡ” của mô hình kinh tế tập thể trong phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Ngọc Thơ